“PRET in het werk”

Kwaliteit zit in de mens. Dat wisten we al en nu zijn we ons er ook steeds meer bewust van en handelen we er (meer) naar als organisaties. Kwaliteit zit niet in de handboeken met al haar documenten, maar in de relatie tussen de cliënt (en zijn/haar netwerk) en de professionals. Daar ontstaat succes! En hoe kan dat beter dan met mensen die goed in hun vel zitten? 

Eerder schreef ik al dat het ontdekken van de weg naar meer professionele ruimte, meer tijd voor maatwerk en nieuwe rollen in de organisatie, best leuk mag zijn. Sterker nog, de weg naar succes kan alleen als de mensen die het werk uitvoeren het ook leuk hebben. Daar ben ik heilig van overtuigd. Ben Kuiken noemt dit de PRET-factor. Zijn boekje, de PRET-Factor, las ik afgelopen week. Dat had ik eerder moeten doen! Stof om over na te denken en ideeën om mee verder te gaan! En dat deel ik graag met jullie.

Donkere wolken
De zorg staat onder druk, donkere wolken drijven soms boven de organisatie. Er is grote onzekerheid over de toekomst. En wat doen we dan? Stevig sturen op de doelen, productie en kostenbeheersing. Om te overleven. Maar is dat wel de beste weg? Zeker is dat het de pret drukt! Want hoe is dit voor de medewerker? En voor de cliënt? Soms zullen ze er weinig van merken of zich er weinig van aantrekken. Vaak niet. Boodschappen worden soms een op een vertaald in het werk met de cliënt, is het niet letterlijk dan wel figuurlijk. Zo sprak ik een honderdjarige vrouw in een verpleeghuis, die meermalen hoorde ‘ik kan niet alles meer bij u doen, want alles wat ik bij u doe kost geld, dat moet u zich wel beseffen’ en ook een jonge meid, die een jaar lang in een vrouwenopvang verbleef en de laatste maanden veel meekreeg van de begeleiders over de ervaren bedreigingen van een aanstaande fusie. Dit is natuurlijk niet representatief voor de hele zorg, maar ik denk dat velen van ons kunnen beamen dat voor veel zorgmedewerkers de pret in het werk afneemt. En daarmee gelijk de belangrijkste factor van kwaliteit aangetast wordt: de mens.

Stof tot nadenken (uit de PRET-Factor) 

• “Prikkels die we als goed beschouwen trekken we aan, prikkels die bedreigend zijn, vermijden we”
• “Stimuleren van het gesprek bij de koffieautomaat, maakt de organisatie productiever”
• “Liever een slechte beslissing, dan geen beslissing”
• “Besproei de planten, niet het onkruid”
• “Organisaties leren alleen omdat hun medewerkers leren”

Achter de wolken schijnt de zon
En nu weer positief, we hebben het tenslotte over pret. Er zijn talloze voorbeelden van succesverhalen in de zorg. Medewerkers die vol enthousiasme en met passie werken, cliënten die zeer tevreden zijn over de zorg en ondersteuning. Op een cliënt-medewerkersbijeenkomst die wij laatst begeleidden, zagen we de pret toenemen naar mate er meer ideeën gegeven mochten worden. En als klap op de vuurpijl zag ik twee weken geleden een knuffel tussen een bestuurder en cliënt (ze was jarig) en zij die vol trots vertelt: “dit is mijn directeur!” Hoe kan dat? Omdat er gewerkt wordt met PRET. Cliënten zijn betrokken, medewerkers mogen meedenken en krijgen de ruimte om hun vak uit te oefenen. Juist deze organisaties zullen overleven, niet door te sturen op productie, maar door te werken aan PRET. Wat is dat dan? PRET staat voor Positief, Respect, Enthousiasme en Teamwork. In het kort is mijn interpretatie van het boekje van Ben Kuiken (waarbij ik jullie sterk wil aanraden om het boek te lezen, met alle mooie en duidelijke voorbeelden en een handig ‘PRET- pakket’!):

Als je daar goed vorm aan geeft krijg je dubbele PRET: Prestatie, Resultaat, Energie en Tevredenheid.  

Op zoek naar pret

PRET is dus meer dan plezier! Wil je dat medewerkers meedenken met de organisatie, het beste uit zichzelf halen en echt bijdragen aan kwaliteit en deze ‘interessante tijden’ overleven, moet je werken aan PRET. Wat vraagt dat? Dat vraagt om organiseren vanuit de ‘omgekeerde driehoek’: het gaat om de cliënt en medewerker! We moeten stoppen met het scheiden van het denken en doen, dat ingebakken is in de oude wijze van organiseren (en de oude kwaliteitssystemen). Medewerkers staan aan het roer, hebben de ruimte om zelf na te denken en beslissingen te nemen. En dat vraagt een andere manier van leiderschap, om vertrouwen en fouten mogen maken (en reken maar dat gaat ook gebeuren en bedenk dan dat deze fouten minder erg zijn dan de fouten die het met zich meebrengt als je niet met PRET werkt). 

Meer stof tot nadenken (uit de PRET-Factor) 

• “Geef feed forward!”
• “Als een ander de touwtjes in handen heeft, voelt dat niet prettig”
• “Als je hekken om mensen zet, krijg je schapen”
• “De organisatie is een strijdtoneel van tegenstrijdige wensen en belangen”
• “De mens is een groepsdier, we horen er graag bij”
• “Met een groep peperdure sterren heb je nog geen team”

En zorg dat dit met PRET bereikt wordt; zorg voor leuke activiteiten en richt je op de positieve onderdelen. Waar worden jullie blij van? Welk gedrag wil je zien? Richt je op het positieve en dan versterkt zich dat vanzelf. En let op: dat is geen gecontroleerd en beheerst proces! Schep de voorwaarden, creëer mogelijkheden en zie wat er gebeurt (of niet). Wees nederig over je eigen invloed als bestuurder, manager en stafmedewerker. Durf los te laten, loop de mensen niet in de weg en vertrouw erop dat zij doen waar ze goed in zijn en dat dit gezamenlijk een resultaat oplevert. 

Doe het samen en met plezier! En dan kun je echt werken aan leren, ontwikkelen en deze tijden het hoofd bieden met meer succes. Net als Ben Kuiken, wens ik jullie allemaal veel PRET!

Door: Roos van Veen